We wcześniejszych postach zwiedzaliśmy zakątki Istrii – półwyspu położonego najbliżej Polski. Mam cichą nadzieję, że zachęciłem Was do tego by w swych podróżach po Istrii nie ograniczać się jedynie do wybrzeża Adriatyku, tylko by wyruszyć w głąb lądu by szukać jej skarbów.
Teraz kolej na wyspę Krk – wyspę położoną blisko Istrii. “Krk” ma wiele znaczeń – to nazwa wyspy, miasta na tej wyspie, ale też nazwa Parku Narodowego znajdującego się blisko ujścia rzeki o tej samej nazwie, ale płynącej daleko bardziej na południe, czyli w Dalmacji.
To największa wyspa nie tylko w Chorwacji, ale i na całym Adriatyku. Ma 405,22 km² i jest położona w zatoce Kvarner, na południowy wschód od Rijeki. Od 1980 roku jest połączona z lądem Krckim Mostem, który na blisko 1,5 km długości. Od czerwca 2020 roku przejazd nim jest bezpłatny.
Ciekawostką jest to, że Wyspa ta posłużyła autorom gry Operation Flashpoint z 2001 roku jako pierwowzór fikcyjnej wyspy Everon.
Zwiedzając wyspę Krk będziemy odwiedzać kolejne miejsca z północy na południe. Wybór tych miejsc jest mój, subiektywny. Spodobały mi się najbardziej. Rozpoczniemy od Omišalj, później jaskinia Biserujka, Vrbnik, Krk i Baška na koniec.
Omišalj
Jest pierwszym miasteczkiem mijanych po wjeździe na wyspę Krk, położonym na 85-metrowym klifie. Warto się tu zatrzymać. Na wschód od starego miasta, przy ul. Pod Orišinu znajdują trzy sąsiadujące ze sobą miejskie parkingi, z dość dużą (jak na lokalne warunki) ilością miejsc (uwaga parkomat!).
Starą, gęsto zabudowaną część Omišalj oddziela od morza leśny park Dubec.
Trochę historii
Omišalj jest jedną z niewielu europejskich osad o nieprzerwanej ciągłości zamieszkania od czasów prehistorycznych. W pierwszej połowie I wieku w pobliskiej zatoce Sepen, na południe od Omišalj, powstało miasto Fulfinum. Był to czas panowania syna Wespazjana, cesarza Domicjana (lata 51-96), a miasto zostało zbudowane dla weteranów armii rzymskiej. Wraz ze starą przedantyczną aglomeracją Curicum (obecny Krk) była to druga co do wielkości osada na wyspie Krk. Do dziś zachował się oryginalny układ jej ulic. Odkopano również forum, pozostałości budynków, łaźni termalnych na zachodnim zboczu wzgórza.
Jako ciekawostkę podam, że na terenie dzisiejszej gminy Omišalj w 49 roku p.n.e. w najwęższym przesmyku pomiędzy wyspą a kontynentem, rozegrała się ważna bitwa morska. To jeden z najkrwawszych epizodów wojny domowej między Cezarem a Pompejuszem. Cezar kilkakrotnie o tym wspomina w swojej pracy O wojnie domowej w części zatytułowanej Ad Curictam (obok Krk). Było to połączenie działań wojennych na morzu i na lądzie prowadzonych przez Marka Oktawiusza i Lucjusza Skryboniusza Libona po stronie Pompejusza i Gajusza Antoniusza (brata Marka Antoniusza) oraz Publiusza Dolabellę po stronie Cezara. Co ciekawe, pokonani żołnierze Cezara, odizolowani na półwyspie Bejavec, zbudowali z beczek tratwy, by dotrzeć na stały ląd.
Nazwa Omišalj została po raz pierwszy użyta pod łacińską nazwą Castro Muschlo w 1153 r. w dokumencie ufundowania kościoła św. Marcina i kaplicy św. Apolinarego. Jest on wymieniony również jako Castri Muscoli w dokumencie z 1213 roku dotyczącym sporu między biskupem Krk a duchowieństwem Omišalj, w 1248 r. w dokumencie zwalniającym lokalne rodziny szlacheckie z płacenia podatków oraz w 1252 r. w liście papieża Innocentego IV zezwalającego na używanie głagolicy i języka starosłowiańskiego w nabożeństwach klasztoru św. Nikola w Omišalju.
Nazwa Omišalj prawdopodobnie pochodzi od łacińskiego Ad musc(u)lu, co oznacza małże – (muscul = małż). Według innej teorii jest to również wczesno-chorwacka wersja starożytnej nazwy wyspy św. Marka – Almiss(u). Za tą teorią przemawia fakt, iż starożytna osada Almisa stała się dzisiejszym Omisem w Dalmacji. We włoskich źródłach pisanych Omišalj jest zawsze wymieniany jako Castel Muschio lub Castelmuschio.
Zwiedzamy miasteczko
Podobnie jak w poprzednich miasteczkach zwiedzam Omišalj bez planu, bez map, wyposażony jedynie w czas. Kiedy tu jestem jest początek czerwca, więc dzieciaki z plecakami biegają po ulicach po skończonej w tym dniu nauce w szkole. Miasto żyje. Domy na starym mieście budowane były wokół istniejącego do XIX wieku zamku, na nieregularnym planie uliczek dostosowanym do kształtu wzgórza. Miasto zachowało swój średniowieczny kształt z wąskimi, krętymi uliczkami i małym ryneczkiem.
Idąc wąskimi, krętymi uliczkami mam wrażenie, że jest to mniej turystyczne miasteczko niż te odwiedzane wcześniej, a bardziej “do życia”. Mniej tu spotykam konob, kafejek, mini galerii i sklepików z pamiątkami. Za to widzę ludzi sprzątających swoje obejścia, dzieciaki wracające ze szkoły, grające w piłkę, wykorzystujące ściany budynków okalające wąskie uliczki jako dodatkowego zawodnika do podawania piłek. Maszerując przed siebie dochodzimy do północnego krańca starego Omišalj. Ta część zwana jest Dubec. Tu, blisko wodnej wieży ciśnień spotkamy romańską kaplicę św. Antoniego Padewskiego (sv. Antuna Padovanskoga) z przełomu XIII i XIV w.
Tuż przy kaplicy jest plac z którego rozciąga się piękny widok na zatokę. Widok ten psuje jedynie pobliski skład paliw.
Wracamy do centrum starego miasta. Błądząc kolejnymi uliczkami dochodzimy do głównego placu Omišalj. Próżno by szukać nazwy tego placu, nie znalazłem jej na żadnej mapie. Na stronie internetowej miasta (Općina Omišalj) doszukałem się, że kiedyś w sąsiedztwie znajdującego się przy placu kościoła Wniebowstąpienia NMP znajdował się cmentarz. Nie ma po nim już śladu poza tym, że teren ten w dalszym ciągu miejscowi nazywają Smitir.
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Wspomniany kościół jest największą atrakcją i najcenniejszym zabytkiem Omišalj. Jego początki nie są znane. Przyjmuje się, że sięgają XII wieku. Został zbudowany jako trójnawowa bazylika romańska. W kolejnych latach i wiekach była wielokrotnie przebudowywana. I tak w XVI wieku dobudowano kopułę i chór, później szereg kaplic.
W efekcie ten nie największy kościół pod koniec XVI wieku miał aż 18 ołtarzy. Na froncie kościoła znajduje się rozeta okienna z 1405 roku, dzieło mistrza Sinoge w inskrypcjami w głagolicy (pierwszym słowiańskim alfabecie). We wnętrzu szczególną wartość przedstawia ołtarz Serca Jezusowego i drewniany tryptyk Jacobelli del Fiore z XV wieku.
Plac Smitir
Przy tym głównym placu Omišalj, poza wspomnianym kościołem Wniebowzięcia NMP znajduje się również kaplica św. Heleny z 1458 roku i stłoczone, nieobecne przy ciasnych uliczkach knajpki. Tu w cieniu rozłożystych, ogromnych parasoli można wypić coś dla ochłody i spróbować lokalnych przysmaków.
Zapraszam teraz na spacer po Omišalj: